Vorig jaar rond deze tijd ontmoette ik een heel bijzondere man. Ik kende hem al een tijdje maar deze persoon was niet dezelfde persoon zoals ik mij herinnerde. Behalve die guitige glimlach en een flinke bos krullen, was er niet veel meer over van de persoon die ik vijftien jaar geleden voor het eerst ontmoette.
De man die niet doodging toen hij stierf
Geert ligt op de bank. We maken een filmpje voor een verzekeringsmaatschappij. Ja echt. En Geert is in dit geval onze case. Een paar jaar geleden komt Geert hard ten val tijdens een fietsvakantie in Frankrijk. Hij staat niet meer op en wordt met een helikopter opgehaald. In het ziekenhuis ligt Geert 30 dagen lang in coma, bijgestaan door zijn vrouw en zoon met wie hij op vakantie was. De artsen zeggen dat hij waarschijnlijk niet meer wakker wordt en dat zij moeten vrezen voor zijn leven.
Geert is een freelance geluidsman en leidt het leven waar veel mensen van dromen. Voor zijn werk reist hij de hele wereld over. Samen met programmamaker Paul Rosenmöller en cameraman Peter van de Linde maken zij prachtige programma’s voor de IKON.
Zonder AOV kun je nergens op terugvallen
Iedere maand betaald zzp’er Geert keurig zijn premie voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Een slimme keuze, want mocht er iets gebeuren waardoor je niet meer kunt weken, dan is er vanuit de overheid geen enkel potje waar je op kunt terugvallen. Deze verzekering is een heel dure verzekering en zeker niet voor iedereen weggelegd. Zo leerden wij tijdens de productie van dit filmpje.
‘Zometeen’ is het enige woordje dat hij zegt
30 dagen na het dramatische ongeluk gebeurd het ongelofelijke. Geert ontwaakt uit zijn coma. Zijn hersens zijn zwaar beschadigd en hij kan niet meer praten en niet meer lopen. Na een revalidatie van negen maanden mag Geert eindelijk naar huis. Hij kan nog steeds niet lopen en de communicatie beperkt zich tot één woord: ‘zometeen’. Dat is alles wat hij zegt. Waar dat ene woordje vandaan komt weet niemand.
Voor de rest ligt Geert op de bank en kijkt uit het raam. Wat er allemaal in hem omgaat is moeilijk te voorspellen. Het lijkt erop alsof hij wel contact heeft met zijn omgeving. Naast dat ene woordje ‘zometeen’ kan hij inmiddels ook vragen beantwoorden. Als je hem vraagt of hij gelukkig is zegt ’ie: ja. Als je hem vraagt of hij naar een tehuis wil zegt ‘ie: nee.
Wij zijn financieel geruïneerd
De laatste tijd ging het financieel iets minder met Geert. Daarom hadden hij en zijn vrouw besloten de dure AOV verzekering stop te zetten. Een paar maanden voor de finale klap op het asfalt in Frankrijk. Toen Geert in het ziekenhuis lag, realiseerde zijn vrouw dat dit een heel slechte beslissing was. ‘Ons leven is voorbij en we zijn financieel geruïneerd’, zegt ze. Met de nodige steun van vrienden en familie komen ze de eerste maanden door.
De medische term voor de aandoening die Geert heeft, is het locked in syndroom. Door de zware hersenbeschadiging is Geert volledig in zichzelf gekeerd. Geen enkele prikkeling kan hij omzetten in een handeling. Als hij dorst heeft, kan hij geen glaasje water pakken. Hij kan niet uit zichzelf naar de wc. Door zijn beperking is hij volledig afhankelijk van zijn omgeving. In dit geval zijn vrouw Chin. Zij zorgt 24/7 voor hem.
Geert komt in aanraking om naar een zorginstelling te gaan of een tehuis met mensen met hersenletsel. Maar dat wil Geert niet. En ook Chin ziet dat niet zitten. “Omdat wij niet kunnen communiceren, moet ik heel dicht op zijn huid leven. Anders raken wij elkaar kwijt.”
Mensen die liever thuis verzorgt willen worden, kunnen sinds 1996 gebruik maken van een persoonsgebonden budget (het pgb). Hiermee kan de patiënt zelf zorg inkopen zodat ze thuis kunnen blijven wonen. Oorspronkelijk was dit bedoeld als bezuinigingsmaatregel zodat patiënten alleen de zorg krijgen die ze echt nodig hebben. Later bleek dit systeem ook zeer fraudegevoelig. Nu, twintig jaar later, staat het pgb onder grote druk en staat er wekelijks wel iets over in de krant.
‘Zometeen, zometeen, zometeen’, roept Geert vanaf de bank. Hij wil iets. Zoveel is duidelijk. Chin stapt op hem af en begint aan haar bekende vragenlijstje: ‘Moet je plassen? Heb je honger? Loopt de buurvouw voorbij?’ ‘Zometeen, zometeen zometeen’, zegt Geert. ‘Wil je tv kijken? Wil je voetbal kijken?’
Financiële nachtmerrie
De zorg die Chin dag en nacht verleent noemen ze in Den Haag informele zorg. Het is geen zorg van een arts of specialist maar meer de huis-tuin-en-keuken zorg. Aankleden, wassen, verzorgen, dat soort dingen. Omdat Chin en Geert een liefdesrelatie hebben, is deze informele zorg begin dit jaar (gedeeltelijk) uit het pgb-pakket geschrapt. De toch al weinig rooskleurige situatie is nu ook een financiële nachtmerrie geworden.
Het is aandoenlijk en frustrerend om te zien hoe deze twee mensen met elkaar omgaan. Liefdevol, geduldig maar soms ook met verheven stemgeluid. Deze mensen houden van elkaar. Ze zijn niet voor niets na het ongeluk nog getrouwd. Maar ze houden elkaar ook gevangen. De vraag is alleen: wie houdt wie in de houdgreep?
‘Als praatloos mens is het leven niet leuk’
Inmiddels is het dus een jaar geleden dat wij dit filmpje opnamen met Geert en zijn vrouw Chin. En ik merk dat ik sindsdien veel aan ze denk. Heel af en toe ga ik bij ze op bezoek maar de situatie blijft onveranderd uitzichtloos. ‘Als praatloos mens is het leven niet leuk,’ zei Chin na mijn laatste bezoek.
Chin leeft van dag tot dag en heeft de hoop op een betere toekomst losgelaten. Om haar zorg van zich af te schrijven is Chin op Prinsjesdag 2014 begonnen met een blog. Dat blog heet 1000 Dagen. De bedoeling was om duizend dagen lang geen financiële zorgen te hebben. Inmiddels is het blog vervangen door een Facebook pagina en zijn we ruim over de helft.
‘Misschien was het beter geweest, als je dood gegaan was’
Wat er na die duizend dagen gebeurt, durf ik niet te voorspellen. Wat ik wel weet is dat Geert inmiddels een euthanasie-verklaring heeft getekend en dat ook Chin haar diepste gedachtes niet meer alleen voor zichzelf houdt. In een van haar laatste blogs schrijft ze: ‘misschien was het beter geweest, als je dood gegaan was.’ Misschien heeft ze gelijk.