Mensen die naar NPO 1 kijken accepteren geen nieuwe programma’s meer. Toen Frits Sissing met Tussen Kunst & Kitsch afgelopen zondag het stokje overnam van Matthijs van Nieuwkerk, stegen de kijkcijfers met 200 procent. Waar Van Nieuwkerk met zijn laatste College Tour nog 552.000 wist te boeien, tikte Sissing de anderhalf miljoen aan. In deze woelige mediaperiode waarin de huidige opzet van NPO 3 verdwijnt, is dit een interessant gegeven. Wat is er aan de hand?
Het kan niet zo zijn dat de NPO 1 kijker Matthijs van Nieuwkerk niet pruimt. De Wereld Draait Door doet het al jaren prima op NPO 1. Het kan ook niet zo zijn dat de kijker het programma College Tour niet kan waarderen. In de periode dat Twan Huys het programma presenteerde (in 2010 begonnen op NPO 3 en in 2015 verhuist naar NPO 2) scoorde het programma bovengemiddeld.
Het Achtuurjournaal
Nederlandse televisiekijkers zijn oude mensen. Niet voor niets is bejaarden-tv in opkomst. En oude mensen zitten vastgeroest in oude patronen. Of ze dat nu leuk vinden of niet. Ze gaan al jaren naar dezelfde camping (ondanks een bezoek aan de vakantiebeurs), drinken al jaren dezelfde koffie (Senseo) en lezen nog een papieren krant. Dit zijn dezelfde mensen die om 20.00 uur de televisie aanzetten voor het Achtuurjournaal. Uit gewoonte. Van Video On Demand (VOD) hebben ze nog nooit gehoord.
Datzelfde geldt voor de overbekende NPO 1 titels die meestal om 20.30 uur beginnen. Ik noem ze de oer-klassiekers van de Nederlandse televisie: Spoorloos, Ik Vertrek, Opsporing Verzocht en Het familie Diner. Allemaal programma’s met een staat van dienst waar je u tegen zegt. Dan vergeet ik nog Wie is De Mol, De Rijdende Rechter en Boer Zoekt Vrouw. Nieuwkomer Heel Holland Bakt is nog zeker geen oer-klassieker maar is na zes seizoenen hard op weg een vaste waarde te worden op de zondagavond.
Magische miljoenengrens
Zolang de oude mensen nog leven, zal er naar deze programma’s gekeken worden. Sterker nog, deze programma’s zijn de steunpilaren waar de gehele publieke omroep op leunt (lees: van betaald wordt). De rest is vulling om aan de publieke taak te voldoen.
Toch gaan ook de kijkcijfers van deze programma’s hard achteruit en is er geen ruimte meer voor nieuwkomers. De kijkcijfers van Kelder & Klöpping (met als absoluut dieptepunt 185.000 kijkers) bezorgen zenderbaas Frans Klein nu nog slapeloze nachten. Lief Dagboek met Marc-Marie Huijbrechts is een ander voorbeeld waaruit blijkt dat we liever naar Het Mooiste Meisje van Klas kijken. Waar het halen van de magische miljoenengrens eerder uitzondering is geworden dan regel.
Natuurlijk, deze ontwikkeling ontgaat niemand in Hilversum en ze weten heus wel dat het ouderwetse tv kijken haar langste tijd heeft gehad. Maar in plaats van de concurrenten als Netflix en YouTube te omarmen, worden ze nog steeds gezien als de grote vijand.
The Netherlands Second
Hoelang heeft het niet geduurd voordat er überhaupt iets van de NPO op YouTube te zien was? Arjan Lubach heeft jarenlang moeten smeken bij de baas voordat er eindelijk wat snippets van zijn show op YouTube geplaatst mochten worden.
Toen dat eindelijk was toegestaan had Lubach direct en wereldhit te pakken met zijn The Netherlands Second filmpje. Dat de impact van YouTube groot is en de ontwikkelingen op dat gebied snel gaan, is in ieder geval veel te laat doorgedrongen tot de bestuurskamers van de publieke omroep.
Oranje Leeuwinnen
Hilversum heeft een probleem en dat weten ze zelf ook wel. Daarom schreeuwt iedereen nu moord en brand omdat NPO 3 wordt aangepakt. Ze voelen aan hun water dat dit het begin is van… ja, van wat eigenlijk? Televisie zal voorlopig niet verdwijnen, daarvoor is het medium te mooi. We schreeuwen Maarten van der Weijden naar de finish en we juichen massaal voor de Oranje Leeuwinnen (vijf miljoen kijkers afgelopen woensdag). Maar nieuwe programma’s? Nee, die gaan het echt niet meer redden op NPO 1.
Het Spijt Me
Dit geldt ook voor de commerciële televisie. Niet voor niets brengt RTL Baantjer, een klassieker uit de jaren negentig, in het najaar weer terug op de buis. En het zal mij niets verbazen als ook Het Spijt Me met Caroline Tensen hoge ogen gaat gooien op RTL 4. Net zoals Lingo het straks bij SBS beter zal doen dan welk nieuw programma dan ook in de vooravond. (nog zo’n televisie term uit de prehistorie)
Oud en dement
Voor nieuwe programma’s hebben we YouTube. Mensen die op de ouderwetse manier televisie kijken, willen geen nieuwe programma’s. Die willen gewoon nog jaren naar de bekende titels kijken. Op vrijdagavond Flikken Maastricht en op zondagavond Studio Sport. Over tien jaar is de NPO 1 kijker zo oud (en dement) dat ze in Hilversum gewoon weer aflevering één kunnen uitzenden van Het Mooiste Meisje van de Klas. Zijn ze allang weer vergeten.